Terug bij de powervrouwen: Khartoum

Huh, een fietsverhaaltje?! Maar ze waren toch al lang in Kaapstad? Ja, dat klopt! Maar Joyce is nu weer terug in Soedan voor haar scriptie, en die gaat over vrouwen die fietsen, dus een fietsverhaaltje is wel op zijn plaats. Ik heb eerlijk gezegd nog niet heel veel gefietst sinds ik hier twee weken geleden aankwam, maar hierbij toch even een update over hoe het hier is want daar krijg ik allemaal vragen over.

Nou, het is hier wel anders dan de vorige keer. In de eerste plaats omdat er, sinds Luca en ik hier fietsten, een heuse revolutie heeft plaatsgevonden. In 2017 was Omar al-Bashir nog president, maar hij is in april 2018 afgezet en sinds een paar maanden is er een transitieregering (een coalitie van militairen en burgers) die de komende tijd de overgang naar een democratisch systeem gaat overzien. Dat is het plan, tenminste. De revolutie heeft haar sporen achtergelaten in de stad, waar je nu veel muurschilderingen ziet met prominente demonstranten, Soedanese vlaggen en protestleuzen.

Het land binnenkomen met het vliegtuig is heel anders dan op de fiets. Op de fiets kan je je visum gewoon bij het consulaat in Aswan regelen en dan krijg je thee en kan je een paar dagen later met de veerboot door de woestijn. Als je met het vliegtuig komt moet je vanuit Nederland een visum regelen en dat is een stuk ingewikkelder, al is het maar omdat ze bij de ambassade in Den Haag de telefoon nooit opnemen en het hele proces een week of vier duurt. Als je de juiste contacten in Khartoem hebt kan je in plaats van dit alles wel een entry permit krijgen en dan ontvang je bij aankomst een visum. Dus het lukt allemaal wel, maar het duurt wat langer. Daarentegen is het vliegtuig wel veel sneller dan de fiets, dus misschien weegt dat tegen elkaar op.

Door die snelle reis moest ik echter wel wat langer wennen aan de Soedanese sferen. Daarom zat ik de eerste dagen in een hotel en ging ik naar allemaal toeristische dingen. Op vrijdag was er een stadstoer van het hotel waarbij we in sneltreinvaart langs alle hoogtepunten van de stad gingen en aan het einde zo hopla met de auto het kerkhof opreden om een Soefi dansceremonie bij te wonen. Volgers van het eerste uur weten misschien nog dat Luca en ik in Caïro ook naar zo’n ceremonie zijn gegaan, maar deze was een stuk chaotischer en gezelliger (dat geldt wel voor meer dingen in Soedan).

De dag daarna ging ik met een andere hotelgast naar de kamelenmarkt. Die vindt iedere zaterdag plaats en schijnt echt een toeristisch hoogtepunt te zijn. Wij maakten gebruik van de plaatselijke Uber om er te komen. Dat heeft als voordeel dat de bestuurder geen toeristenprijzen rekent, maar als nadeel dat hij ook geen toeristenkennis heeft. Onze bestuurder wist dus niet waar de kamelenmarkt was. Maar uiteraard geen probleem: we lieten de locatie zien op een telefoon, hij belde wat vrienden op en reed toen vol overtuiging weg. Wat volgde was een wilde rit van ruim een uur vol U-bochten, gemiste afslagen en afsnijroutes over hobbelige zandwegen aan de uiterste randen van de stad. En net toen we hadden geaccepteerd dat we waarschijnlijk geen kameel meer zouden zien die dag reden we in volle vaart van de zandweg af, slalomden om wat struiken heen, reden bijna een ezel aan en vlogen bijna uit de bocht om een muur heen en zagen we een grote vlakte met heel veel kamelen!

Vol verbazing stapten we uit om dit nader te bekijken. Die verbazing bleek wederzijds, want de kamelenhandelaren waren niet gewend dat er toeristen langskwamen om foto’s te nemen van hun handelswaar. Waarschijnlijk zijn we door onze Uber-bestuurder dus naar een heel andere kamelenmarkt gebracht dan we bedoelden, maar dat maakt het eigenlijk alleen maar leuker. We maakten foto’s van de kamelen en hun eigenaars en de eigenaars maakten foto’s van en met ons, en daarna gingen we de auto weer in op weg naar het volgende evenement: een Nubaanse worstelwedstrijd.

Nubaans verwijst naar de Nubabergen en -regio in het zuiden van het land. Daar is een specifieke stijl van worstelen ontstaan en deze sport is ondertussen, op voetbal na, de populairste sport van het land. Een wedstrijd houdt in dat een stuk of tien kandidaten elkaar omstebeurt uitdagen en dat ze elkaar omver moeten werpen. Dat alles is aan strikte regels gebonden, want er was een scheidsrechter die alles nauwlettend in de gaten hield en die regelmatig floot omdat iemand een overtreding beging, maar wat die regels precies waren werd mij niet helemaal duidelijk. Desondanks was het heel leuk om te zien, vooral vanwege het publiek. Op een handvol toeristen na waren dat vooral heel veel Soedanezen, jong en oud en uit alle lagen van de bevolking, en iedereen leefde intens mee met de wedstrijd, moedigde de vechters aan en kreunde en juichte op precies de juiste momenten; al met al een heel gezellig tafereel.

Daarna was het wel weer genoeg met de Lonely Planet-activiteiten en dus ging ik op zoek naar een appartement met behulp van de mensen die ik nog kende van de vorige keer. Op maandag slaagde die zoektocht en na een lange en voor mij onnavolgbare discussie over de huurprijs tussen niet minder dan vier Soedanezen, verhuisde ik uit het hotel naar een mooie studio in het zuiden van de stad. De afgelopen tijd heb ik vooral besteed aan daar ‘thuiskomen’. Zo heb ik geleerd bij welke winkels ik het beste mijn boodschappen kan doen en wat de gangbare prijzen zijn voor tuktuk-ritjes (dé manier om je te verplaatsen, bij gebrek aan een fiets) en heb ik bijvoorbeeld een halve dag besteed aan het vinden van pannen voor de keuken en een droogrek voor de was.

Bij dit alles wordt ik geholpen door een groeiende groep Soedanese vrienden; de fietsvrouwen van de vorige keer, mensen van CouchSurfing in Khartoem en familieleden van Soedanese mensen die ik ken uit Wageningen. Daarnaast ben ik ook al even bij de Nederlandse ambassade langsgeweest en heb ik al meerdere antropologen en andere onderzoekers ontmoet, die allemaal goed advies gaven over onderzoek doen in Soedan. Want dat is uiteindelijk de reden dat ik hier ben!

Dat onderzoek gaat dus over vrouwen die fietsen. Zoals hier al eerder beschreven zijn er namelijk op veel plekken in de wereld stoere fietsvrouwen en de vorige keer dat Luca en ik in Khartoem waren was het al heel inspirerend om de vrouwen van het Sudanese Female Cycling Initiative te ontmoeten. En nadat ik begin vorig jaar de documentaire Afghan Cycles zag over een vrouwenfietsgroep in Kabul (aanrader!) ontdekte ik dat er op veel meer plekken in de wereld vrouwenfietsgroepen zijn die zich inzetten voor emancipatie. Dus nu ben ik terug in Khartoem om eens precies uit te zoeken wat fietsen betekent voor deze vrouwen. Ik heb sinds afgelopen woensdag een fiets en heb toen ook voor het eerst met de groep meegefietst. Dat was erg gezellig, en ik ga ze de komende tijd goed observeren en allerlei wetenschappelijk verantwoorde dingen doen. Daar ga ik op dit blog verder niet al te veel over schrijven, want het is al genoeg werk om er een scriptie van te maken. Maar voor nu gaat het dus goed hier en ga ik de komende tijd verder met Arabisch leren, het Soedanees filmfestival bezoeken, bij heel veel mensen eten en thee drinken en in de tussentijd dus ook nog een onderzoek uitvoeren. En als er zich nog leuke nieuwtjes voordoen in de Soedanese fietswereld of ik nog ergens een leuke kamelenmarkt vind, schrijf ik misschien nog wel eens een fietsverhaaltje!

Groeten uit Khartoem!

PS: Dit schijnt mensen te interesseren: het weer is goed! Voor Soedanese standaarden is het hier heel koud en dat houdt in dat het ‘s ochtends vroeg een graad of 12 is en dat je ‘s avonds misschien eventueel een vest aandoet. ‘s Middags is het gewoon lekker warm, zo tussen de 25 en 30 graden. In het noorden van het land vriest het trouwens ‘s nachts, maar daar zit je ook midden in de woestijn. Nou ja tot zover het weer. Doei!